Verslag bezoek aan Slangenburg

Op 5 oktober jl. vond op Landgoed Slangenburg een samenkomst plaats van Staatsbosbeheer (SBB) en afvaardigingen van de Bomenstichting Achterhoek (BSA) en het Comité Matiging Kapbeleid Slangenburg. 
Sinds enige jaren signaleren buurtbewoners en bezoekers van het landgoed een opvallende verandering in het kapbeleid van SBB. Werd er eerder nog jaarlijks voorzichtig gedund, de laatste jaren vond er flinke kaalkap plaats met oppervlaktes van een halve tot ruim 2 hectaren. Aanmerkingen hierop leidden tot een uitnodiging voor een rondgang door het gebied waarbij SBB haar beleid zou toelichten en zorgen konden worden geuit.

De observatie dat de benadering van bosbeheer is veranderd is juist, zo bevestigde Harrie Hekhuis, afdelingshoofd Beheer en Productie van SBB. Het is een bewuste keuze om het bos te benutten als houtleverancier. Er wordt volgens FSC normen gekapt omdat SBB haar verantwoordelijkheid wil nemen in het voldoen aan de vraag naar duurzaam geproduceerd hout. Zij proberen daarbij een optimale balans te vinden in de functies “Beschermen, Beleven en Benutten”.

Het feit dat er volgens de leden van de afvaardigingen sinds de grote bezuinigingen opvallend meer wordt gekapt dan daarvoor, wordt door SBB ontkend. Deze indruk is echter naar onze mening niet geheel weerlegd.

De wandeling leidde naar een braakliggend kapgebied met stapels dode takken en wat kwijnende beuken. Kritische vragen werden gesteld en beantwoord:

• Conflicteert houtoogst niet met recreatie? Een fraai gezicht zijn de kale plekken in het bos bepaald niet. Dat klopt maar deze zouden zich snel herstellen via natuurlijke verjonging.
• Waarom natuurlijke verjonging en geen nieuwe aanplant? Op het eerder gekapte deel aan de Lovinkweg zien we de bramenstruiken al de overhand krijgen. Een derde deel wordt opnieuw ingeplant en de rest zal vanzelf gaan doordat een aantal bomen zal blijven staan die zichzelf uitzaaien. Het proces zal gemonitord worden en indien nodig wordt er ingegrepen.
• Waarom beuken laten staan zonder stambescherming die zichtbaar wegkwijnen en zo hun functie als zaaiboom waarschijnlijk niet zullen kunnen vervullen? Dat zou zo’n vaart niet lopen. En als ze het niet haalden dan kon dat dode hout weer mooi fungeren als broedplek voor holenbroeders. Elk nadeel heeft zijn voordeel.
• Waarom kaalkap en geen dunning? Alleen via kaalkap krijgen licht minnende bomen zoals de eik een kans en is er de mogelijkheid een gevarieerd bos te creëren voor onze (klein)kinderen.
• Is kaalkap niet gewoon veel goedkoper en winstgevender dan behoedzaam uitdunnen?Die suggestie werd direct bestreden. Financieel gewin was absoluut niet aan de orde. Sterker nog, door kaalkap en monitoren van de gekapte gebieden sneed SBB zichzelf eigenlijk financieel in de vingers. Dit verhaal werd door Rob Weimer, adviseur van de Bomenstichting Achterhoek, fel bestreden. In één keer een hectare kappen is sneller en goedkoper dan voorzichtig uitdunnen.

De Koninklijke Nederlandse Bosbouw Vereniging is zeer behoudend wat betreft grootschalige kaalkap in verband met verwoesting van de bodemcultuur. Toch zijn er op sommige plekken, zoals in het Brunsveld gebied, percelen gekapt van zeker 2 hectare.

SBB is daarvan inmiddels teruggekomen en zal in de toekomst niet meer op dergelijke grote aaneengesloten schaal gaan kappen.

Ziet SBB de kaalkap niet als bedreiging voor flora en fauna? Er komen in het gebied een flink aantal beschermde planten en dieren voor in en er is op 10 meter van een dassenburcht gekapt. Er wordt vooraf uitgebreid geïnventariseerd naar de aanwezigheid van kwetsbare flora en fauna. Soms gaat dat blijkbaar fout, zoals in dit geval met de dassenburcht. Intussen is er ook nog een melding bijgekomen m.b.t. het verdwijnen van belangrijke paddenstoelen. De Slangenburg blijkt tot enkele jaren geleden een waar eldorado voor de paddenstoelenliefhebbers te zijn geweest. Er werden excursies gehouden. Met de bomenkap van een flink aantal douglas sparren bij de abdij zijn de paddenstoelen helaas ook verdwenen.

Eén van de aanwezigen weet van een GPS-lijst waarop dassenburchten zijn aangegeven; hij zal zorgen dat deze lijst ook aan SBB beschikbaar wordt gesteld.

Kennis en zorgen werden uitgewisseld en de afspraak werd gemaakt dat zowel de BSA als het Comité op de hoogte zullen worden gehouden van verdere kap- en beleidsplannen. “Immers zijn de landgoederen c.q. bosgebieden die SBB in beheer heeft uiteindelijk bezit van de belastingbetalende burger”.

Of de gekapte gebieden zich inderdaad zullen herstellen volgens de optimistische kijk van SBB zal de komende jaren moeten blijken. Bomenstichting Achterhoek en Comité Matiging Kapbeleid Slangenburg zullen de zaken nauwgezet blijven volgen en ervoor zorgen dat SBB de kritische blik van de betrokken burger op zich gericht weet m.b.t. het beheer van dit landgoed van de gemeenschap.

Eén van de prachtige lanen op landgoed Slangenburg.