10‐6‐2024
Door P.
Engelen (mede namens de Bomenstichting Achterhoek)
Doel van de Bomenstichting
is in stand houden en waar mogelijk verbeteren van de groene leefomgeving van
de Achterhoek, met name gericht op bomen en de daarbij horende biodiversiteit en
ecosystemen.
Een van de
laatste wapenfeiten is dat de prachtige gezonde platanen op de Markt in
Lochem die de gemeente Lochem wilde kappen door toedoen van de Bomenstichting
gespaard zijn gebleven. Meer info over de Bomenstichting zie http://bomenachterhoek.blogspot.com/
Over de Nota
van zienswijzen: wat opvalt is de soms wat vreemde commentaren van de gemeente,
het lijkt dat de lezer niet goed heeft begrepen wat in de zienswijze wordt
bedoeld. Voorbeeld: Water en Bodem Sturend. In 2022 heeft de
rijksoverheid besloten dat dit principe leidend moet worden bij de ruimtelijke
inrichting van het land en dat heeft alles te maken met klimaatadaptatie. Ik heb in
mijn zienswijze dan ook bepleit om Water en Bodem Sturend een belangrijk
uitgangspunt te maken in de Omgevingsvisie. Reactie in de nota van zienswijzen (ik
citeer): “Wanneer wij in Nederland “water en bodem sturend” als enig of
prioritair leidend principe zouden hanteren, zouden we alle laagbouwwoningen in
het oosten van ons land, moeten amoveren en er efficiënt hoogbouw voor inde
plaats moeten stellen”. Einde citaat.
Heel vreemd
deze reactie. Doet geen recht aan wat ik in de zienswijze heb beoogd.
Geen zinnig mens zal bepleiten om kwalitatief goede woningen af te gaan breken.
Het gaat er juist om, om bij het plannen van nieuwe woningen en infrastructuur
de juiste principes te hanteren; daar is die Omgevingsvisie voor.
Ik vraag
graag uw aandacht voor een onderwerp dat mijns inziens in de Omgevingsvisie
onvoldoende uit de verf is gekomen. Het gaat om water!
Er is helaas
veel te weinig tijd om te vertellen wat voor belangrijke functies bomen
allemaal hebben voor mens en dier en plant. Ik noem er één. CO2 afvangen en
zuurstof produceren. Dat is dus een vrij basale voorziening. Maar: veel bomen
hebben het zwaar. Ze hebben dorst! En ze gaan bij bosjes kapot. Een voorbeeld,
2 jaar geleden in het nieuws: op landgoed Dorth, dat is ook gemeente Lochem, een
kwart van de beuken (en dat zijn er honderden daar) in hun voortbestaan
bedreigd. Sommige mensen zeggen: met zo’n record nat voorjaar gaat alles wel
weer goed in de natuur. U en ik weten dat droogte een meerjarig proces is en
sinds 2018 is de trend en zijn de effecten duidelijk. In de omgevingsvisie zou
daarom het watermanagement een veel centralere rol moeten spelen. Dat is natuurlijk
niet alleen een zaak van de gemeente, ook van provincie en waterschap, maar de gemeente
zou hier een voortrekkersrol kunnen en moeten spelen.
U kent
allemaal het programma ‘Ruimte voor de Rivier’ dat na de grote overstromingen
van 1995‐96 is ingezet en dat een groot succes is geweest. Niet alleen de kans
op ernstige overstromingen gereduceerd maar ook enorme boost voor bestaande
en nieuwe natuur: langs de IJssel, de Rijn, de Waal en Maas. Welnu: na de grote
rivieren zijn de kleine rivieren aan de beurt. Ruimte voor de kleine rivieren!
Zoals de Vecht, de Dinkel, de Regge en in het geval van Lochem met name de
Berkel. Ruimte voor de Berkel! Herstel van het beekdal. Natuurlijk peilbeheer
dus veel meer ruimte voor verschil tussen zomerpeil en winterpeil. Op grote
schaal bovenstrooms water gaan vasthouden zodat in droge perioden de
grondwaterstand kan worden aangevuld. Het kan nu al, maar het gebeurt niet.
Omdat andere belangen er tegenin gaan. Inde nota van zienswijzen wordt verwezen
naar de Aanpak Droogte Achterhoek’’. Tot nu toe voornamelijk woorden. Ja,
stuwtjes in een boerensloot, leuk voor de foto van de gedeputeerde of de wethouder
of waterschapsbestuurder met de agrariër in de krant. Motto is “Elke
druppel de grond in”. Ik zeg (met de mensen van Natuurmonumenten en andere
organisaties die weten hoe slecht het gaat met de biodiversiteit): een
druppel op de gloeiende plaat.
Als het goed
is zou de Berkel de levensader van de Achterhoek kunnen zijn. Maar nu wordt het
water zo snel mogelijk afgevoerd. Het waterschap heeft enkele
projecten (gehad) voor herinrichting van de Berkel maar deze zijn zeer
beperkt in scope en effect. Wat nodig is, is een aanpak van het gehele beekdal
systeem, van Rekken tot Zutphen. Ruimte voor de Berkel, dus.
Tenslotte nog dit: de
Bomenstichting Achterhoek ondersteunt de zienswijzen van “de Vier” over de Gorsselse
heide. Het geval Gorsselse heide is kenmerkend voor deze Omgevingsvisie. Die
ademt nog het oude denken “alles kan overal”. Als je maar wat samenhang en
balans en verbinding erbij roept. Nou dat heeft Johan Remkes feilloos neergezet in
zijn stikstofverhaal: ‘Niet alles kan meer overal’.
Er zullen
soms fundamentele keuzes moeten worden gemaakt. Daar loopt deze Omgevingsvisie
– helaas– voor weg..
