Posts tonen met het label BomenBijzonderheden. Alle posts tonen
Posts tonen met het label BomenBijzonderheden. Alle posts tonen

zondag 2 maart 2025

Boomwortels blijven groeien in de winter

Er werd algemeen aangenomen dat zowel de wortels als de stam van bomen stoppen met groeien in de herfst omdat het dan te koud wordt, en pas in de lente, als het warmer is, weer gaan groeien.

Nieuw onderzoek door wetenschappers van de Universiteit Antwerpen en Europese sijmpartners weerlegt deze aanname. Ze tonen aan dat houtachtige wortels blijven groeien tijdens de koudere maanden, zelfs wanneer de boomstam daar al mee gestopt is.

De onderzoekers verzamelden 2 jaar lang, van augustus tot maart, elke week wortels en microkernen in de stam van volwassen beuken en berken in bossen rond Brasschaat. Ze voerden ook een experiment uit met jonge beuken-, berken-, eiken- en espenbomen gekweekt in potten in Brasschaat, nabij Barcelona, en nabij Oslo, om te beoordelen of dezelfde bevindingen van toepassing waren in zowel het centrum als aan de randen van de Europese gematigde zone. In totaal werden 330 bomen bestudeerd en meer dan 1000 wortelmonsters verzameld.

Zoals verwacht stopte het hout in de stam met groeien in de herfst wanneer de bladeren vallen, maar het hout in de wortels ging de hele winter door met groeien, tot aan de volgende lente, wanneer de nieuwe bladeren zich ontvouwden. De houtgroei in de wortels gaat zelfs door als de bodemtemperatuur bijna tot nul daalt. Het groeipatroon in de wortels hangt niet af van de locatie, want de resultaten waren vergelijkbaar bij jonge bomen die in de herfst werden onderzocht in Spanje, België en Noorwegen.

De resultaten suggereren dat als de bodem niet bevroren is, herfst- en wintergroei van houtachtige wortels een gemeenschappelijk kenmerk is van bomen in de gematigde West-Europese zone. Meer informatie is te vinden in de publicatie 'No winter halt in below-ground wood growth of four angiosperm deciduous tree species' in Nature Ecology and Evolution.

Bron: Universiteit van Antwerpen/ en NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl


maandag 29 april 2024

FLADDERIEP - Ulmus laevis: Boom van het jaar 2024

Voor de ‘Boom van het Jaar’ verkiezing koos LTO Cultuurgroep Laan- Bos- en Parkbomen dit jaar voor het thema 'Nostalgische Bomen’. Uit de drie genomineerde bomen (knotwilg, fladderiep en Japanse schijniep) werd als ‘Boom van het Jaar 2024’ de fladderiep gekozen als winnaar.


De fladderiep is een majestueuze boom. De brede, open koepelvormige kroon met kronkelige takken begint laag op de stam. Als de boom haar (volwassen) lengte van 25 meter heeft bereikt, vormt ze met haar glanzende donkergroene asymmetrische bladeren een grote groene bol in het landschap. In de herfst kleurt ze prachtig geel. De fladderiep bloeit in maart-april voordat de bladeren verschijnen


Monumentale Fladderiep gespaard bij afbraak 

school en bouw appartementen Lochem in 2020


De bloempjes staan op anderhalf à twee centimeter lange steeltjes, waaraan de zaadjes fladderen in de wind, totdat ze circa zes weken later rijpen en afvallen. De Nederlandse namen fladderiep of steeliep dankt de soort dus aan de bloei. Oude bomen kunnen spectaculaire plankwortels vormen. Dit gebeurt vooral op natte plekken, waar ze zich uitstekend thuis voelen

Bron: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl


donderdag 4 januari 2024

BOOM van het JAAR 2023

De Marialinde in het hart van het Brabantse Oisterwijk is verkozen tot De Boom van het Jaar 2023. De 650 jaar oude lindeboom won met 7.076 stemmen en bleef daarmee de directe concurrent in IJsselstein ruim voor. 

De Marialinde wordt automatisch de Nederlandse inzending voor de Europese verkiezing Tree of the Year die in februari 2024 wordt gehouden. SBNL Natuurfonds verzorgt sinds 2018 de selectie van deze Nederlandse inzending.

 

Foto: Nardo Kaandorp

De Marialinde aan De Lind achter het oude Raadhuis werd al vermeld in 1388. Lindebomen werden in vroeger tijden in een stads- of dorpskern vaak gebruikt voor de rechtspraak. Daarnaast werden naast de Marialinde altijd markten en dorpsfeesten gehouden. De boom is onlosmakelijk verweven met de historie van Oisterwijk. De Marialinde was aangemeld door 'Bezoek Oisterwijk', die samen met de gemeente veel aandacht voor de Marialinde wist te genereren.

Bron: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl



Plan Boom

De partijen achter het 'Plan Boom' hebben de website boomkiezer.nl ontwikkeld. Deze is bedoeld als een hulpmiddel voor mensen die bomen en struiken willen planten die goed zijn voor de natuur.

Op boomkiezer.nl zijn alleen inheemse bomen en struiken te vinden. Deze soorten gedijen hier van nature goed, zijn aangepast aan de lokale omstandigheden en daardoor beter bestand tegen bijvoorbeeld droge zomers of natte winters. 

 

 

Inheemse bomen en planten vormen een belangrijk leefgebied voor veel soorten planten en dieren die hier leven. Bomen zorgen bovendien voor gezonde lucht. De Boomkiezer is een campagne van de Natuur- en Milieufederaties om zoveel mogelijk bomen te planten. Plan Boom wordt mede mogelijk gemaakt door de steun van de deelnemers van de Nationale Postcode Loterij.

 

Bron: Natuur- en Milieufederaties via: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl

Wateropname door Bomen

Onderzoeker Alessandro Montemagno ontwikkelde nieuwe methoden om de wateropname door bomen goed vast te kunnen stellen.

Hij gebruikte zeldzame aardelementen als tracers om met een hogere nauwkeurigheid de opname te kunnen bepalen en ontwikkelde nieuwe methoden voor het bemonsteren van boomsappen.

 


Zijn benadering maakt een diepgaander onderzoek mogelijk van de isotopische en chemische samenstelling van het boomsap, waardoor er meer kennis ontstaat over de waterdynamiek in bossen.


Bron: Wageningen University & Research, 

http://tinyurl.com/3t3tkvbs

via: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl

 

zondag 7 mei 2023

ANNA PAULOWNABOOM (Paulownia tomentosa)

De Anna Paulownaboom bloeit in mei met licht lilapaarse trompetvormige bloemen die aan de binnenzijde geel gestreept zijn. De bladeren die na de bloei verschijnen worden ontzettend groot: meer dan 30 cm lang en 15 cm breed. Ze zijn tegenoverstaand, breed-eirond en behaard en hebben een hartvormige voet.

Jonge takken zijn dik en ook viltig behaard (Tomentosa is Latijn voor ‘behaard’). Oudere takken worden kaal en zijn hol. Tussen augustus en oktober groeien er leerachtige, bruine eivormige doosvruchten aan de takken, die aan de onderzijde een spitse snavel hebben.


Rijpe vruchten splijten over de volle lengte open en laten een groot aantal kleine, gevleugelde zaden los. De lege zaaddozen blijven nog lang aan de boom hangen. Jonge planten zijn gevoelig voor vorst, maar een oudere boom is winterhard. Het hout wordt niet door insecten aangetast. Men maakt er onder andere kisten, klompen, meubels en muziekinstrumenten van.


De boom komt oorspronkelijk uit China. Volgens oud gebruik plantte men in China een zaadje van de boom bij de geboorte van een meisje.

De snelgroeiende boom ontwikkelde zich terwijl het meisje opgroeide. Als ze ging trouwen hakten familieleden de boom om en maakten er allerlei gebruiksvoorwerpen voor de bruidsschat van. Nog steeds wordt het hout zowel in China als in Japan veel gebruikt voor houtsnijwerk.

De boom is vernoemd naar de Russische vrouw van Koning Willem II, Anna Paulowna, die een voorliefde had voor bijzondere planten. In het buitenland wordt de boom daarom ook ‘prinsessenboom’ of ‘keizersboom’ genoemd.


Bron: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl



zaterdag 6 mei 2023

EUROPESE BOOM VAN HET JAAR 2023

De Poolse eik “Fabrykant” won de verkiezing met 45.718 stemmen en mag zich nu een jaar lang de Europese Boom van het Jaar noemen. De Slowaakse Drakeneik werd tweede met 18.198 stemmen. De bijna 250 jaar oude Markiezeneik op landgoed Amelisweerd (U)  kreeg 8.616 stemmen.

Soort: Gewone eik (Quercus Robur L). Leeftijd: 180 JAAR OUD. Regio: Łódź, Polen

    Koning der eiken in een zee van bloemen. (Foto links: Paulina Grzelak, foto rechts: Konrad Ciezki) 

Dit is een van de meest originele bomen in Polen, een symbool van levensduur en wijsheid. Zijn unieke vorm brengt bezoekers naar het park Klepacz in Łódź. Een van zijn takken is s-vormig en meer dan 20 meter lang. Zijn bladerdak reikt tot een indrukwekkende 33 meter hoogte. In het voorjaar staan de saffierweiden rond de eik vol met sneeuwpracht en Siberische pompoenen.


Bron: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl

Hallenbossen

Een hallenbos wordt zo genoemd omdat de rijen dikke beukenstammen met het dichte bladerdak erboven het bos het aanzicht geven van een imposante hal of kathedraal, met pilaren en een gewelfd plafond. Onder het dichte bladerdak kan door gebrek aan licht en door concurrentie van de beukenwortels, weinig groeien.


Het is niet zo gek om van de Romeinse geschiedschrijver Tacitus te lezen dat de Germanen hun heilige wouden hadden. Als je een beukenbos inloopt kun je het gevoel krijgen een kathedraal binnen te stappen. Stammen als zuilen. De sfeer is daar heel anders. Het licht is anders. Zelfs de akoestiek is anders. De beuken vangen zoveel licht dat er op de bodem nauwelijks iets wil groeien.

Zo'n bos wordt een Fagetum Nudum genoem, een naakt beukenbos.

Onze voorouders beschouwden de stille, door gedempt licht belichte beukenbossen als voorbeeld voor de middeleeuwse kathedralen. In de volksmond werden ze 'Heilige hallen' genoemd.


Bron: o.a. Bomenwereld.nl/ Trees for All/ NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl


zondag 16 april 2023

Galerijbossen

Galerijbossen zijn bossen die een corridor vormen langs rivieren of wetlands en voorkomen in landschappen die doorgaans weinig bosrijk zijn, zoals savannes. De groeiplaatsen van deze bossen onderscheiden zich van de omliggende landschappen omdat ze bijvoorbeeld voedselrijker zijn of vochtiger en/of er minder grote kans op branden is.

Ze dienen als verspreidingsgang voor faunasoorten, waardoor dieren vrij kunnen bewegen in een door mensen gedomineerd landschap. Het draagt bij door zijn aaneengesloten bladerdak om de kruising van waterlopen naar een bepaald aantal soorten te vergemakkelijken, hetzij door het bladerdak (eekhoorns, kleine zoogdieren, insecten), hetzij via de talrijke stammen van dode of levende bomen die een 'brug' over de rivier vormen. In sommige regio's gebruiken avifaunasoorten de bossen niet alleen voor beweging maar ook voor foerageren en voortplanten.

De bossen zijn soms maar enkele meters breed, omdat ze afhankelijk zijn van het water waar ze langs liggen. Deze bossen zijn in verschillende delen van de wereld kleiner geworden, veroorzaakt door verschillende menselijke activiteiten, zoals de bouw van stuwen en dammen, die hebben geleid tot overstromingen en de natuurlijke stroom van water hebben verstoord. Ze zijn vanwege hun geringe breedte en lange grens zeer gevoelig.


Bron: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl


zondag 4 december 2022

BIJEN ZIJN ACTIEF IN BOOMKRUINEN VAN BOSSEN

Volgens nieuw onderzoek van de Universiteit van East Anglia bezoeken wilde bijen net zo graag het hoge bladerdak van bossen als de bloemen op de grond. De schaduwrijke binnenlanden van bossen worden doorgaans beschouwd als een slechte habitat voor zonminnende bijen. Maar een nieuwe studie toont aan dat een diverse gemeenschap van wilde bijen hoog boven de schaduw actief is - tussen de takken en bladeren van de bomen in het zonovergoten bladerdak. De boomkruinen spelen een belangrijkere rol bij het behoud van bijen dan eerder werd gedacht, waarbij de nectar- en stuifmeelrijke platanen bijzonder aantrekkelijk zijn voor bijen.

Hoofdonderzoeker Guthrie Allen van de School of Biological Sciences van de UEA, zei: "We wilden meer te weten komen over de activiteit van bijen in het bladerdak en over het potentieel van het bladerdak van bossen om wilde bijengemeenschappen te ondersteunen.”

Het team onderzocht in het late voorjaar de bijengemeenschappen in 15 bosgebieden in een agrarisch landschap in Norfolk. Allen zei: "We hebben ontdekt dat een gevarieerde gemeenschap van wilde bijen actief is in het bladerdak van het bos - en daarmee bedoelen we hoog tussen de takken en het gebladerte van de bomen. De activiteit was bijzonder hoog in de buurt van bloeiende platanen. 

We ontdekten ook dat de bijengemeenschappen verschillen tussen het bladerdak en de onderlaag - de vegetatielaag die dicht bij de bosbodem groeit. En we waren verrast dat de meeste bijensoorten net zo talrijk waren in de onderlaag van het bos als aan de zonovergoten randen van landbouwgrond.

Verder onderzoek is nodig om te begrijpen waarom de gemeenschappen in het bladerdak en de onderbouw verschillen, maar in het algemeen suggereert ons werk dat bossen een belangrijkere rol spelen in de ondersteuning van bijengemeenschappen op landbouwgrond dan eerder werd gedacht."

Bron: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: groen-natuurlijk.nl


woensdag 20 juli 2022

WANDELENDE BOSSEN

Een bos is voortdurend in beweging. Boomzaden ontkiemen, jonge boompjes worden opgegeten of groeien uit tot grote bomen, die sterven af, waarna er weer plek ontstaat voor nieuw bos. In een natuurlijke situatie 'wandelt' een bos. Er ontkiemen bomen aan de bosrand of op een open plek, losgewoeld door wilde zwijnen, waar vogels zaden hebben verstopt of uitgepoept. 



De jonge boompjes worden deels weer opgegeten door grote grazers. Op plekken waar die grazers niet komen groeien de bomen uit tot bos. Na vele decennia of soms zelfs eeuwen, valt een boom weer om, door storm, brand, ziekte of ouderdom. Het dode hout is een rijk gevuld buffet voor allerlei schimmels en insecten als het vliegend hert. Op de opengevallen plek groeien kruiden, struiken en uiteindelijk wellicht weer bomen.

In een bos ontstaat niet zomaar een nieuw bos. In de schaduw van reuzen is het voor een klein boompje veel te donker om te overleven. Daarom is een omvallende boom, of zelfs een heel omvallend bos, door storm of brand, voor de natuur een nieuwe kans. Ook ontstaat er rond dood hout een heel ecosysteem aan schimmels, insecten, vogels en vleermuizen.

Dat ‘wandelen' doet een bos overigens in een rustig tempo. Bosranden kun je in de loop van 2 of 3 jaar zien oprukken. De overgang van grasland, via ruigte en struweel naar bos zie je in 20 of 30 jaar gebeuren. Met de hele cyclus tot volgroeid bos ben je zo 200-300 jaar verder.

BRON: ARK Natuurontwikkeling via NatuurNetNieuws Natuurnieuwsbrief juli/aug 2022; uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl

OUDE GROTE BOMEN

Niet elk type groen in een stedelijke omgeving heeft hetzelfde positieve effect op de mens. Eén grote boom met een stevige kruin doet meer dan 10 kleine jonge bomen. Dat blijkt uit een grootschalige studie van Belgische onderzoekers van de Katholieke Universiteit Leuven.


De onderzoekers maakten gebruik van vliegtuigbeelden gemaakt op basis van de LiDAR techniek. Die techniek, in combinatie met een bijzonder algoritme voor de verwerking van de data, stelde hen in staat een heel gedetailleerd 3D-beeld te krijgen van het bomenbestand in een stedelijke omgeving. Ze konden 616.379 bomen identificeren, een beeld schetsen van de grootte van hun kruin en het aantal boomstammen op een bepaalde oppervlakte in kaart brengen.

De patronen die het onderzoek aantoont zijn verrassend. De onderzoeksresultaten suggereren dat het bewaren van oude, grote bomen in een stedelijke omgeving vanuit gezondheidsperspectief meer waarde heeft dan het aanplanten van 10 nieuwe jonge bomen. 

Meer informatie is te vinden in de publicatie 'Residential exposure to urban trees and medication sales for mood disorders and cardiovascular disease in Brussels, Belgium: An ecological study' in Environmental Health Perspectives.

Bron: Katholieke Universiteit Leuven; NatuurNetNieuws Natuurnieuwsbrief juli/aug 2022; uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl



maandag 2 mei 2022

Stimuleren groei bossen

Wageningse wetenschappers werken aan het EFISCEN-model dat de samenstelling en groei van Europese bossen onder verschillende scenario’s stimuleert in de periode tot aan 2050.

De verwachting is dat klimaatverandering de bloei en zaadproductie van bomen beïnvloedt, maar hoe precies is complex en er is nog maar beperkt kennis over. Voor de meeste bomen is winterkou belangrijk om in het voorjaar te bloeien. Blijft die kou weg, dan kan dat de bloei vertragen, onregelmatig maken, of het aantal bloemen en zaden verminderen. Daarnaast speelt winterkou en voorjaarstemperatuur een rol in de kiemrust en kieming van zaden.

Bomen hebben verschillende strategieën om een zaadbank op te bouwen. Een beuk laat elk jaar een nieuwe lichting zaden vallen en die kiemen in de lente. Afhankelijk van de condities groeien ze door of sterven ze af. Bij naaldbomen blijven de zaden in kegels aan de boom hangen. In de juiste omstandigheden laat de boom de zaden vallen. De invloed van de klimaatverandering kan voor bomen daardoor heel verschillend zijn. Het grootste gevaar voor Europese bossen is de droogte. Met name in Zuid-Europa kunnen bomen zo veel water verdampen dat ze uitdrogen en sterven. Vooral de fijnspar wordt hard getroffen door klimaatverandering.


De spar maakt minder hars aan door droogte en hitte en heeft daardoor weinig verdediging tegen de letterzetter, een schorskever. De verwachting van de onderzoekers is dat naaldbomen terugtrekken naar koudere klimaatstreken en dat beuk en eik uitbreiden binnen Nederland. Bomen die door natuurlijke verjonging een plek vinden zijn over het algemeen bestendiger tegen droogte dan aanplant. Omdat de zaden hier kiemen, zijn de zaailingen beter geworteld. Daarnaast ontstaat met die vorm van verjonging min of meer automatisch een overgang van monocultuur naar gemengd bos, met meerdere lagen. Ook dat maakt het bos veerkrachtiger tegen extreem weer.

Bron: Wageningen University & Research, via NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl

Noot van de Bomenstichting Achterhoek:

Tevens is de kwaliteit van het bosbeheer een belangrijke factor. Wanneer dat adequaat gebeurt zijn sparrenbossen beter bestand tegen de letterzetter.



BAKENBOMEN

In maart zijn de drie eerste nieuwe bakenbomen geplant in projectgebied Meanderende Maas. De bomen zijn beeldbepalend voor de Maas en de regio.

Bakenbomen zijn bomen (van oorsprong Canada-populieren) die op de oevers langs de rivier staan om de grens tussen land en water te markeren. Ze staan in een rij met een onderlinge afstand van ongeveer honderd meter en komen voornamelijk voor langs het bedijkte deel van de Maas van Boxmeer tot Geertruidenberg. De bomen zijn circa 80 jaar geleden geplant na de kanalisatie van de Maas. Omdat bij de kanalisatie de grote meanderlussen van de rivier werden afgesneden, ligt de dijk nu op veel plekken kilometers verwijderd van de rivier. Aan de hand van de hoge populieren kan je echter de loop van de gekanaliseerde Maas nog volgen.

De bakenbomen fungeerden bij hoogwater en op bepaalde locaties (bochten en kribben) als begeleiders van de scheepvaart. Op dit moment is de cultuurhistorische waarde het belangrijkste. De hoge populieren zijn als het ware de vertegenwoordigers van de ‘riviernormalisaties'. De bomen vertellen het verhaal van de verandering van de rivier en het landschap door de mens en de enorme impact die dit gehad heeft. Vooruitlopend op de nieuwe generatie bakenbomen zijn de eerste drie bomen geplant. Hiermee blijft de markante lijn van bakenbomen in het landschap voor toekomstige generaties behouden én behoudt ook de Maas haar eigen identiteit. De nieuwe bakenbomen maken onderdeel uit van project Meanderende Maas.

Bron: www.meanderendemaas.nl

via NatuurNetNieuws: https://groen-natuurlijk.nl/natuurnieuwsbrieven/



donderdag 3 februari 2022

ZWARTE ELS (ALNUS GLUTINOSA)

De zwarte els begint te bloeien voordat er blad aan de boom komt. Vanaf februari zie je de jonge mannelijke elzenkatjes uitgroeien van korte roodbruine wormpjes tot rijpe lange slierten die geel kleuren door het stuifmeel. Elk stadium is mooi om te zien door de talrijke rode en gele tinten. Aan het uiteinde van de takken bevinden zich de vrouwelijke bloemen. Ze zijn veel kleiner en kleuren bij rijpheid dieprood. Na de bevruchting vormen ze groene bolletjes die naar zwart verkleuren (elzenproppen). 

De zwarte els groeit overal, maar liefst op nattere plaatsen zoals langs waterkanten. Elzen nemen heel veel water op. Een nat voedselrijk elzenbroek is dan ook een officieel erkend bostype. De hoofdboomsoort in dit broek is uiteraard de zwarte els. Hij kan tot 25 m hoog worden en is meestal meerstammig. De grote eironde bladeren zijn kleverig. Daaraan is zijn Latijnse naam te danken (glutin = lijm). Het blad valt in het najaar groen van de boom en kent geen herfstkleur. De gevleugelde zaadjes uit de elzenproppen hebben een luchtkamertje en drijven daardoor goed. Zo verspreidt deze boomsoort zich via het water over grote afstanden. Elzenproppen blijven tot anderhalf jaar aan de boom zitten. In de winter zie je vaak sijzen, hangend in de boom, zaden uit de elzenproppen peuterend.

In vroeger tijden werden elzenhagen aangeplant om kleine akkertjes te beschermen tegen zeewind en stuifzand. Elzen zijn uitermate geschikt als houtleverancier. Het hout is zacht maar taai en laat zich gemakkelijk bewerken. Een els die op jonge leeftijd wordt geknot groeit vaak uit tot een fantastische knotboom die je kan vergelijken met een knotwilg maar dan mooier, sierlijker en landschappelijk ook waardevoller.

Bij het knotten van elzen kleurt het witte hout bijna onmiddellijk na het zagen oranjerood. Een bijzonder verschijnsel dat als sinds jaar en dag voor vele sagen en legendes zorgt.

Net zoals de Romeinen 2000 jaar geleden deden, gebruikt de homeopathie de schors van de zwarte els om o.a. keelpijn, keelontsteking, zweertjes en aften mee te bestrijden. Daarnaast heeft de bast een koortswerende werking.

Bron: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl


maandag 3 januari 2022

Veteraanbomen

Vetree staat voor 'Vocational Education and Training on Veteran Trees'. Het is een Europees project dat gericht is op het verspreiden van kennis met betrekking tot het beheer van veteraanbomen.

Een veteraanboom is een boom die zijn uiteindelijke grootte op de betreffende groeiplaats heeft bereikt. Deze boom is vaak op het eind van zijn volwassen levensfase en vertoont duidelijke veteranenkenmerken. Dit zijn kenmerken als rottend hout in de stam, takken of wortels, vruchtlichamen van schimmels, holtes en een reducerende kroon.

Bart van Duijnhoven, werkzaam bij Terra Nostra

Naar schatting zijn er in Nederland tweeduizend bomen die zich in de 'jongveteraanfase' bevinden. Dit is één van de ontwikkelingsfasen. Er zijn maar een beperkt aantal eeuwenoude bomen in Nederland. Naar schatting bevinden zich nog geen honderd bomen in de 'oudveteraanfase'. Oorzaken zijn onder andere de geologische opbouw van Nederland, de VOC-periode, de industrialisering, de Tweede Wereldoorlog, de ruilverkaveling, het polderlandschap, de zorgplicht, maar ook de mentaliteit om projecten te ontwikkelen waarbij alles moet wijken voor de inpassing.

Meer over veteraanbomen leest u hier: https://www.boomzorg.nl/article/37856/is-nu-de-tijd-om-de-veteraanboom-op-de-politieke-agenda-te-zetten


Fladderiep

In Het Groene Woud tussen Tilburg, Eindhoven en 's-Hertogenbosch worden nieuwe natuurgebieden ontwikkeld die de versnipperd geraakte overgebleven natuur weer moet verbinden. Op diverse plekken worden fladderiepen aangeplant, een boomsoort die bijna uit Nederland was verdwenen.

De fladderiep is bijzonder omdat deze boom plankwortels kan vormen die stevigheid opleveren op een drassige ondergrond. Ook is belangrijk dat de fladderiep minder gevoelig is voor de iepenziekte.

 


Van nature komt de fladderiep voor in vochtige gebieden zoals hardhout-ooibossen en andere periodiek natte gebieden. In Nederland zijn deze vochtige bossen vrij zeldzaam geworden. Ze komen met name voor langs rivieren en beken, op veen en zoals in Brabant op een zandbodem met veel leem. Door de leem kan regenwater niet diep in de bodem zakken. De leemlaag bevat bovendien veel kalk en andere mineralen. Deze mineralen lossen op in het grondwater. Verschillende boomsoorten, waar er een heel aantal zeldzaam van zijn geworden, horen thuis in deze bosgemeenschap: fladderiep, zwarte populier, linde en zoete kers.

Bron: ARK Natuurontwikkeling / NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl


vrijdag 10 december 2021

TEMPERATUUR EUROPESE BOSSEN

Een Belgisch team van onderzoekers van de universiteiten van Gent, Leuven en Antwerpen hebben voor het eerst de temperatuur van alle Europese bossen in kaart gebracht. Dankzij een netwerk van meer dan 1200 kleine weerstations, verspreid over alle Europese bossen, kon er een gedetailleerde klimaatkaart opgemaakt worden die het temperatuurverschil weergeeft tussen het bos en zijn omgeving.

De onderzoekers stelden vast dat de maximale zomertemperaturen in bossen gemiddeld 2°C lager zijn dan hun omgeving, maar het verschil kan oplopen tot 10 graden. Dit verkoelende effect is van groot belang in de strijd tegen het opwarmende klimaat. In de winter zijn bossen juist gemiddeld 2°C warmer met uitschieters tot 12 graden.

De bladeren en de takken van de bomen vormen een isolatielaag boven het bos. Bovendien zorgt de fotosynthese in bladeren voor verdamping van water, waardoor warmte van de omgeving wordt onttrokken en bossen koeler zijn in de zomer. Het onderzoek bracht tevens grote verschillen binnen en tussen bossen aan het licht. Geen twee bossen zijn hetzelfde. De verschillen in de dichtheid van het bladerdak, boomsoortensamenstelling en de topografie hebben een grote invloed op de bostemperatuur.

Het artikel 'ForestTemp – sub-canopy microclimate temperatures of European forests' is gepubliceerd in Global Change Biology.

 

Bron: Universiteit Gent en NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl



maandag 8 november 2021

OUDE MALEBOSSEN

Op de Nederlandse zandgronden bereikte het bosbestand rond 1800 een dieptepunt. Opgaande bossen waren er nauwelijks meer. Ze waren ontgonnen tot landbouwgrond of veranderd in heide of stuifzand. Maar op de Veluwe bestonden nog bossen die de tand des tijds hadden doorstaan: de malebossen. Deze zeer oude bossen bestaan nog steeds, en in delen ervan staan nog dezelfde bomen als rond 1800. Door hun ouderdom hebben ze een bijzondere vegetatie. Ze onderscheiden zich ook landschappelijk van de jongere bossen.

 

Malebossen nu: boombos met dansende bomen.

Het oude beheer van de maalmannen heeft landschappelijk een goed herkenbaar bostype nagelaten: boombos. Boombos is een oude aanduiding voor opgaand bos. Dat was in de negentiende eeuw een uiterst zeldzaam bostype, omdat toen vrijwel al het Nederlandse bos uit hakhoutbos bestond. Een groot deel van het boombos in Nederland stond op de Veluwe. Veel van dat boombos is inmiddels gekapt of vervangen, maar in de oude malebossen zijn er nog stukken van te zien. In het boombos staan bomen die er onder het beheer van de vroegere maalschappen ook al stonden. Vroeger waren dat vooral eiken, maar die zijn onder invloed van de dominante beuk in aantal verminderd. Het boombos is nu te herkennen aan de kromme stammen, de lage takinzet en de hoge moskragen aan de stammen. Vanwege de beweeglijk ogende bomen wordt dit wel het bos van de dansende bomen genoemd.

 

Bron: Rijksdienst voor cultureel erfgoed, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Staatsbosbeheer; via NatuurNetNieuws: https://groen-natuurlijk.nl/



maandag 11 oktober 2021

BOOM VAN HET JAAR 2021

Uit 125 aangemelde bomen met hun bijbehorende verhalen heeft de jury twaalf bomen (één voor iedere provincie) genomineerd. 

https://www.deboomvanhetjaar.nl

Van 1 september tot en met 18 oktober (12.00 uur) mag iedereen in Nederland stemmen op de boom van zijn of haar keuze via de website www.deboomvanhetjaar.nl. De boom met de meeste stemmen wordt uitgeroepen tot De Boom van het Jaar 2021. Deze winnaar wordt in het najaar feestelijk gehuldigd en is tevens de Nederlandse inzending voor de European Tree of the Year 2022. Nederland is een van de 16 deelnemende landen.

https://www.deboomvanhetjaar.nl/stem-op-uw-boom



Hieronder een kort overzicht van de genomineerden per provincie:

- Drenthe: De Menora-boom (Meppel)

- Flevoland: De Koningsboom (Zeewolde)

- Friesland: De kinderboom die baby ’s brengt (Jubbega)

- Gelderland: Een koninklijke boom (Nederhemert-Zuid)

- Groningen: Een enorme overlever (Den Ham)

- Limburg: De linde bij de oude pastorie (Maasniel)

- Noord-Brabant: De kloosterboom van de Eikendonk (Den Dungen)

- Noord-Holland: Een boom met een oorlogsverhaal (Velsen)

- Overijssel: De Kroezeboom (Tubbergen)

- Utrecht: Een boom met een familiegeschiedenis (Rhenen)

- Zeeland: De kastelein (Oudelande)

- Zuid-Holland: Het Graf van de Onbekende Dichter (Rotterdam)


Bron: SBNL Natuurfonds/ NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: 

www.groen-natuurlijk.nl