Het Slangenburgse bos toont zijn kleurrijke herfsttooi maar ook zien we op verschillende plekken de wonden die Staatsbosbeheer in het landschap heeft aangebracht.
Pachtgronden:
Eerst het goede nieuws. De pachtgronden van boerderij Hols waarop zich 4 eeuwenoude eiken bevinden zijn vrijgekomen en krijgen een natuur-inclusieve bestemming. De plannen zijn nog niet helemaal duidelijk maar men kan denken aan kruidenrijk grasland, natuurweiden of biologische landbouw.
Wat betreft gebruik van de pachtgronden en maaibeleid zien we dat Staatsbosbeheer tot inkeer is gekomen en op dit gebied steeds meer rekening houdt met de natuur. Er wordt gekozen voor later maaien, stroken langs de graslanden worden ontzien en de akkers worden natuur-inclusief beheerd.
Bosbouw:
Helaas staat het voortschrijdend inzicht van een meer natuurvriendelijke omgang met de pachtgronden in schril contrast met de manier waarop de bossen worden beheerd. Met uitzondering van een paar hectare rond het kasteel, wordt gekozen voor een productiegerichte insteek die wordt gekenmerkt door groepenkap tot vlaktes van 0.5 ha en schermkap waarbij het bos sterk wordt uitgedund. Staatsbosbeheer waant zich blijkbaar in het Schwarzwald in plaats van een kleinschalig coulisselandschap. Wij zijn hier fel tegen gekant om de volgende redenen:
- De huidige manier van bosbeheer is gericht op bosverjonging terwijl juist oudere bossen veel waardevoller zijn voor de biodiversiteit en belevingswaarde. Staatsbosbeheer wil elk jaar 1% van het bos kappen. Dat betekent dat een boom niet ouder kan worden dan 100 jaar. De meeste bomen staan dan nog maar aan het begin van hun levenscyclus. Juist oude en ook dode bomen zijn van groot belang voor het ecosysteem. Denk bijvoorbeeld aan spechten en boommarters die in de holtes van oude bomen leven.
- Na IJsland en Malta is Nederland het meest bos-arme land van Europa. Toch worden onze laatste bossen omgevormd tot productiebossen voor houtexport naar bosrijke landen als België, Duitsland en Luxemburg.
- De kapvlaktes en de jonge aanplant, vaak in plastic kokers, doen sterk afbraak aan de natuurbeleving van recreanten.
- Er worden invasieve exoten aangeplant zoals Douglasspar die de inheemse bomen verdringen en weinig toevoegen aan de biodiversiteit. Een volwassen, inlandse eik trekt alleen al zo'n 420 soorten insecten en mijten aan. Als je daar nog de vogels, kleine zoogdieren en paddenstoelen bij optelt, dan faciliteert de eik zo'n 1000 soorten. Op een Douglasspar telt men hooguit 87 soorten insecten en mijten waarvan de meeste slechts incidenteel en in zeer kleine aantallen.
- De bosbodem wordt vernield door gebruik van zware machines. Hierdoor komt veel CO2 vrij en wordt het bodemleven vernietigd. Denk aan schimmels, mossen, kleine zoogdieren, insecten en paddenstoelen.
- Het gekapte hout wordt deels verwerkt tot biomassa zodat Staatsbosbeheer kan voldoen aan zijn leveringscontracten (met o.a. de warmtecentrale De Purmer) terwijl biomassa zorgt voor een grotere CO2 uitstoot en verslechtering van de luchtkwaliteit.
- Er is een alternatief voorhanden in de vorm van natuurvolgend bosbeheer. Door uitkap van zorgvuldig geselecteerde bomen kan er hout gewonnen worden zonder dat dit ten koste gaat van het ecosysteem. De voordelen zijn meer biodiversiteit, een mooi divers bos waarin bomen oud kunnen worden en lage kosten.
Lezing Jaap Kuper: “Hoe krijgen we meer natuurlijk bos in Nederland?”:
Om de omvorming van onze bossen naar boomakkers te stoppen dient het beleid te veranderen. Bosbouwkundige Jaap Kuper heeft een goed onderbouwde en heldere, informatieve lezing samengesteld om deze kwestie onder de aandacht te brengen en een alternatief te presenteren in de vorm van natuurvolgend bosbeheer. https://www.natuurvolgendbosbeheer.nl/natuurvolgendbosbeheer.nl/
Mocht u interesse hebben en in de gelegenheid zijn om deze lezing te faciliteren dan kunt u contact opnemen met Jaap Kuper: 06-53312232, info@natuurvolgendbosbeheer.nl
Rechtszaak van natuuractiegroepen tegen Ministerie LVVN tegen kaalkap:
Op 26 september jl. vond in de rechtbank van Arnhem een rechtszaak plaats tegen het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). Deze rechtszaak is aangespannen door 7 natuurorganisaties, te weten: Stichting Natuurbelang Nederland; Vereniging Leefmilieu; Stichting Comité Schone Lucht, Fenna Swart; Stichting Mobilisation for the Environment; Stichting tot Behoud van het Schoorlse en Noord-Kennemerduinengebied; Stichting NatuurAlert Nederland, en Stichting Vogelbeschermingswacht Noord-Veluwe.
Zij eisen dat de Gedragscode Soortenbeheer Bossen wordt vernietigd. Het grootste bezwaar betreft de vrijgegeven kaalkap, tevens beschreven in de Bossenstrategie. LVVN heeft kaalkap als maatregel opgenomen zodat bosbeheerders zoals Staatsbosbeheer sneller en grootschaliger hun ‘beheerwerkzaamheden’ kunnen uitvoeren. Precies de werkwijze zoals we die nu ook zien in de Slangenburg en de bossen bij Ruurlo. Dit zou ‘noodzakelijk’ zijn voor de bescherming van flora en fauna. Kaalkap brengt echter, volgens de natuuractiegroepen, grote schade toe aan bossen en biodiversiteit. Onder de pleitbezorgers van de natuurgroepen bevonden zich bevlogen sprekers als Frits van Beusekom (v/h directeur Staatsbosbeheer), Jaap Kuper (voormalig beheerder van Kroondomein het Loo), Eef Arnolds (bosecoloog en schrijver) en bioloog-ecoloog Hans van der Lans. Zie de bijlage voor meer informatie. De uitspraak wordt binnenkort verwacht.
Bij kaalkap wordt in een keer een groot volume aan hout geoogst. Daarmee en met de gekapte aanwezige struiklaag en het tak- en tophout kan snel geld verdiend worden (ook aan subsidies!) door verkoop aan papierindustrie en biomassacentrales. Daarom heeft de minister, onder druk van de bosbouwsector, toch vormen van kaalkap tot 2Ha in de gedragscode opgenomen, onder verhullende termen groepenkap en schermkap.
Frits van Beusekom, Stichting Natuurbelang:
Het belang van onze bossen als recreatiegebied voor miljoenen Nederlanders is ontegenzeglijk vele malen groter, ook in economisch opzicht, dan het belang voor de kleine en al decennia lang verliesgevende bosbouwsector. Dat alleen al behoort een reden te zijn om destructief bosbeheer zoals kapvlaktes (ook onder de noemer van 'groepenkap' en 'schermkap') te verbieden, de houtoogst in bossen sterk te beperken en in te zetten op de verdere ontwikkeling van oude bossen met oude bomen. Een eventuele bescheiden houtoogst zou beperkt moeten worden tot uitkap van geselecteerde bomen en het verwijderen van bomen die een gevaar vormen langs wegen en paden.
Eef Arnolds, Bosecoloog:
Op dit moment heerst er wetteloosheid in de bossen. Gekapt wordt er voortdurend, want er is onduidelijk beleid. Laat staan toezicht of handhaving als er structureel gekapt wordt, zoals nu het geval. Sterker, deze kaalkap wordt gepromoot als vorm van natuurbeheer, die noodzakelijk zou zijn voor de bescherming van flora en fauna. Dit is de wereld op zijn kop.
Wat kunt u zelf doen?
Als bezoeker van landgoed de Slangenburg kunt u zelf vaststellen hoe Staatsbosbeheer de belevingswaarde van de natuur onder druk zet. Kaalgekapte percelen, bodemverwoesting, diepe rijsporen, plastic kokers en rijen ingeplante uitheemse naaldbomen. Dit is nog maar het begin. Om het jaar komt Staatsbosbeheer terug om de Slangenburg stukje bij beetje om te vormen tot een zielloos productiebos.
Wilt u ook dat de natuur in de Slangenburg behouden blijft? Laat dat dan weten aan Staatsbosbeheer. Wij protesteren al jaren maar worden niet gehoord. U kunt een mail sturen naar: Achterhoekpubliek@staatsbosbeheer.nl.
Alvast bedankt voor uw hulp.
Met vriendelijke groeten,
Comité Matiging Kapbeleid Slangenburg
