Toen Natuurmonumenten (NM) in de jaren 80 van vorige eeuw landgoed Hackfort verwierf was haar financiële positie een stuk minder rooskleurig dan tegenwoordig. De postcode loterij stond nog in de kinderschoenen. Maar op Hackfort kwam NM in een gespreid bedje te liggen. De familie van Westerholt had het landgoed om niet aan de vereniging geschonken en er een stevige bruidsschat bij gedaan van zo’n 5 miljoen gulden. Want ze zagen wel in dat een armlastige vereniging als NM de kosten van onderhoud en herstel op het omvangrijke landgoed niet zou kunnen opbrengen.
Voor de beheerders van toen was dat
een riante uitgangspositie die ze zelden tegenkwamen. Ze zijn dan ook voortvarend
aan de slag gegaan met restaureren, renoveren, wegwerken achterstallig
onderhoud enz. Het kasteel kreeg daarbij prioriteit want het was er slecht aan
toe maar ook het hart van het landgoed. De niet subsidiabele kosten konden
gedekt worden uit de bruidsschat dus was er financieel geen vuiltje aan de
lucht. In het verlengde hiervan zou je verwachten dat ook restauratie en
onderhoud van de 10 tallen boerderijen en andere opstallen uit dat potje
betaald zouden worden.
Maar daar stak het bestuur, in al
haar wijsheid een stokje voor. Het resterende bedrag, zo’n 4 miljoen gulden
ging naar de algemene middelen en kon niet meer exclusief aangewend worden
op Hackfort. De familie van Westerholt
kon niet meer protesteren want ze waren allemaal dood.
Hoewel de financiering een stuk
lastiger werd zijn de beheerders voortvarend aan de slag gegaan met het in oude
luister herstellen van het landgoed, in het bijzonder de vele gebouwen.
Uitgangspunt daarbij was restaureren en herstellen van de monumentale en karakteristieke
Achterhoekse gebouwen, veelal hoeven met bijpassende bebouwing zoals bakovens,
kapbergen etc. En het opruimen van storende niet in het historische kader
passende gebouwen meestal ligboxenstallen en wagenloodsen. Want ook op Hackfort
waren de meeste pachters met hun tijd meegegaan. Op die manier kregen meerdere erven weer hun authentieke
uitstraling terug. En financieel was er geen probleem.
Waarom er nu zo nodig stallen en
schuren vervangen moeten worden door woningen is dan ook een raadsel. Is
Natuurmonumenten zo armlastig geworden? Je zou er medelijden mee krijgen. Nieuw
vastgoed ontwikkelen en exploiteren kan toch geen kernactiviteit van een
natuurbeschermingsorganisatie zijn? Een natuurbeschermingsorganisatie is toch
geen projectontwikkelaar? Als ze persé op die manier geld willen verdienen laat
ze dan in het dorp Vorden bouwperceeltjes kopen, er woningen bouwen en verhuren.
Liefst aan woningzoekenden die al jaren op een wachtlijst staan. Op Hackfort komen dergelijke mensen niet in
aanmerking. Ze kunnen de hoge erfpacht /
huur onmogelijk opbrengen.
Deze gang van zaken lijkt een
uitzondering maar is het niet . Ze past in een trend. Waarin natuur en
landschap niet meer een doel op zich is maar een middel om zoveel mogelijk geld
te genereren. Commercieel zoals in dit
geval maar ook middels giften en legaten en niet te vergeten door zoveel mogelijk
subsidies binnen te harken. Ook de parkeerheffing past in deze trend.
Henk Rampen
Voormalig regiohoofd NM in onder meer
Gelderland
